ادب الکبیر و ادب الصغیر

درباره شخصیت علمی و ادبی ابن مقفع بیشتر مورخینی که از وی شرح حال نوشته‌اند، توجه آنان بیشتر به مراتب فصاحت و بلاغت و کلمات قصار او بوده است که شامل پند و اندرز و راهنمایی‌های سودمندی است که از اندیشه‌ای بلند و فکری رسا و خو و خصلتی نیکو و سرشتی آمیخته با خیرخواهی و مردم‌دوستی او تراوش کرده است و در حقیقت برای زندگی دستورالعملی است راهگشا در وصول به پیروزی و موفقیت. این کتاب دربرگیرنده دو رساله از نوشتارهای ابن مقفع است که از زبان عربی به زبان فارسی برگردانده شده است. «ادب کبیر» رساله‌اى است که از اندرزنامه‌هاى ایرانى و همچنین از تجربه‌هاى مؤلف در زندگى شخصى، سرچشمه گرفته است. جنبه اخلاقى کتاب کاملا عملى است. اندرزهایش به ندرت به یک سطح عالى اخلاقى مى‌رسد و محدود است به آداب معاشرت، زیرکى و بهره‌جویى از عواطف نفسانى به سود خویش. مؤلف در مقدمه کتاب «ادب صغیر»، حاجت عقل به ادب و تأثیر آن در رشد عقل انسان را بررسى کرده است.